از «ابن‌مسرور لَـحّـام» تا «ابن‌قولویه فقیه» رمز گشایی از هویّت یک راوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ سطح سۀ حوزۀ علمیّۀ قم

چکیده

یکی از استادانی که شیخ صدوق از وی روایات فراوانی را گزارش نموده است دانشوری است به نام «جعفر‌بن‌محمّد‌بن‌مسرور» که از وی هیچ شرح حالی در دست نیست. برخی دانشمندان ادعا کرده‌اند که وی همان «جعفر‌بن‌محمّد ‌بن‌قولویه» محدّث معروف شیعه است. این نوشتار به نقد این دیدگاه می‌پردازد. نگارنده چند دلیل برای ردّ این ادعا فرادید می‌نهد که از آن جمله است: درگذشت «ابن‌مسرور» پیش از «ابن‌قولویه»، تفاوت آشکار میان مشایخ «ابن‌مسرور» و «ابن‌قولویه»، اختلاف طبقۀ شاگردان ابن‌قولویه با شاگردان ابن‌مسرور و قرائن پیرامونی آن، ناهمگونی روشن میان اسناد ابن‌مسرور و ابن‌قولویه و سرانجام تفاوت‌های گسترده میان اسناد شیخ صدوق و ابن‌قولویه.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [العربیة]

من «ابن‌مسرور اللحّام» إلی «ابن‌قولویه الفقیه» الکشف عن هویّة أحد الرواة

نویسنده [العربیة]

  • امین حسین پوری
دانش‌آموختۀ سطح سۀ حوزۀ علمیّۀ قم
چکیده [العربیة]

واحد من العلماء والرواة الذین نقل عنهم الشیخ الصدوق روایات کثیرة هو عالم یعرف باسم «جعفر‌بن‌محمد‌بن‌مسرور» حیث لایوجد أی تفاصیل عن حیاته، وقد ادّعى بعض العلماء أنه هو نفسه «جعفر‌بن‌محمد‌بن‌قولویه» المحدّث الشیعی المعروف. وتتطرّق هذه المقالة إلى نقد هذه الرؤیة وتفنیدها، ویتناول الکاتب فیها عدداً من الأدلة فی رفض هذا الإدّعاء ومن جملة ذلک:
 وفاة «ابن‌مسرور» قبل «ابن‌قولویه»، الاختلاف الکبیر بین مشایخ «ابن‌مسرور» و «ابن‌قولویه»، اختلاف طبقة تلامیذ ابن‌قولویه مع تلامیذ ابن‌مسرور والقرائن حول ذلک، عدم التجانس الواضح بین أسناد ابن‌مسرور وابن‌قولویه وفی نهایة المطاف الاختلاف الکبیر بین أسناد الشیخ الصدوق وابن‌قولویه.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • ابن‌مسرور
  • ابن‌قولویه
  • الشیخ الصدوق