واکاوی مبانی و رویکردهای رجالی آیت‌الله هاشمی شاهرودی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه قرآن و حدیث قم

2 استادیار گروه حدیث دانشگاه قرآن و حدیث قم

چکیده

مسألۀ اصلی این مقاله، واکاوی مبانی و رویکردهای رجالی آیت‌الله هاشمی شاهرودی است. برای دستیابی به این مهم، تقریرات نُه سال آخر دروس خارج فقه ایشان بررسی شد. به طور کلی مبانی فکری آیت‌الله شاهرودی در اعتبار سنجی حدیث را می‌توان به دو دستۀ کلی «مبانی رجالی» و «مبانی مصطلح‌ الحدیثی» تقسیم کرد. رویکرد اصلی ایشان در اعتبار سنجی روایات بر اساس «وثاقت صدوری» است؛ البته ایشان ابتدا به بررسی سندی می‌پردازد و سپس به قراین دیگر روی می‌آورد. بنابراین وی علاوه بر بررسی سندی احادیث، اجماع علما، عمل اصحاب و یا اعراض از آن را مد نظر قرار می‌دهد. بر این اساس، گاهی از روایت صحیح السند به جهت دلالی و موارد وثاقت صدوری چشم پوشی می‌کند. آیت‌الله شاهرودی در دامنۀ توثیقات عام، قائل به پذیرش قاعدۀ توثیق مشایخ ثقات ثلاثه، توثیق مشایخ علی بن ابراهیم، نقل اجلا و توثیق خاندان آل ابی شعبه است و در مقابل، اعتبار مراسیل ابن ابی عمیر را بر نمی‌تابد و در پذیرش قاعدۀ توثیق راویان کامل الزیارات، مردد است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [العربیة]

أسس و آلیّات البحث الرجالی عند آیة الله هاشمی الشاهرودی

نویسندگان [العربیة]

  • عباس خورشیدی فرد 1
  • مهدی غلامعلی 2
1 دانشگاه قرآن و حدیث قم
2 استادیار گروه حدیث دانشگاه قرآن و حدیث قم
چکیده [العربیة]

یتمثّل الموضوع الرئیسی فی هذا المقال فی تحلیل مبادئ ومناهج آیة الله هاشمی الشاهرودی ولتحقیق هذا الهدف تمّ فحص محاضرات السنوات التسع الأخیرة من أبحاثه الفقهیّة الاستدلالیّة. بشکل عام، یمکن تقسیم الأسس الفکریة لآیة الله الشاهرودی فی التحقّق من صحة الحدیث إلى فئتین عامتین: «الأسس الرجالیة» و «أسس مصطلح الحدیث». منهجه الرئیسی فی التحقق من صحة الروایات مبنی علی «وثاقة الصدور». بالطبع، یقوم أولاً بفحص السند ثم یتحوّل إلى مناقشة القرائن الأخرى. لذلک، فهو بالإضافة إلى الفحص السندی للأحادیث، فإنه ینظر إلى إجماع العلماء و عمل الأصحاب، أو إعراضهم عنها. على هذا الأساس، یتجاهل أحیاناً الروایات الصحیحة سنداً لعلة دلالیة أو علل أخری ترجع الی وثاقة الصدور فیها. یؤمن آیة الله الشاهرودی من باب التوثیقات العامة بصحة قاعدة توثیق مشایخ الثقات الثلاثة و توثیق مشایخ علی بن إبراهیم و وثاقة نقل الأجلاء و وثاقة آل أبی شعبة، ومن ناحیة أخرى لا یعتبر صحة مراسیل ابن أبی عمیر، ویتردد فی قبول حکم وثاقة رواة کامل الزیارات.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • هاشمی الشاهرودی
  • أساسیّات علم الرجال
  • التحقق من صحة الحدیث
  • السند
  • وثاقة الصدور

مراجع

  1. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، نجف اشرف: دار المرتضویة، چ1، 1356ش.
  2. خویی، ابو القاسم، معجم رجال الحدیث، [بی‌جا]: مؤسسة الخوئی الإسلامیة، چ1، بی‌تا.
  3. داوری، شیخ مسلم، أصول علم الرجال بین النظریة و التطبیق، [بی‌جا]: محمد علی معلم،چ1، 1416ق.
  4. دلبری، سید علی، آشنایی با اصول علم رجال، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی،چ1، 1391ش.
  5. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران: مؤسسه لغت نامه و دانشگاه تهران،چ1، ۱۳۷۳ش.
  6. رحمان ستایش، محمد کاظم، قواعد توثیق راویان، قم: دارالحدیث،چ1، 1396ش.
  7. طوسى، محمد بن حسن، شیخ طوسی، تهذیب ‌الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیه، چ4، 1407ق.
  8. ________، العدة فی أصول الفقه، قم: تیزهوش، چ1، 1417ق.
  9. عاملى، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت(، چ1، 1409ق.
  10. قمی، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، چ3، قم: دار الکتاب، 1404ق.
  11. کاوند، علیرضا، «نظریۀ تعویض از دیدگاه شهید صدر»، مجلۀ حدیث و اندیشه، شمارۀ2، قم: دانشگاه قرآن و حدیث، 1385ش.
  12. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، علامه مجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چ2، 1403ق.
  13. نجاشی، احمد بن على، رجال النجاشی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی،چ6، 1365ش.
  14. پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله هاشمی شاهرودی، استفتائات، 5/فوریه/2022، org/fa/questions/381.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار